Docker

Genel Kavramlar

• Container: Uygulamanın kodunu, bağımlılıklarını ve çalışması için gereken her şeyi bir araya getiren, işletim sistemi seviyesinde izole edilmiş taşınabilir çalışma ortamıdır.
• Docker: Konteynerleri kolayca oluşturup yönetmenizi sağlayan platformdur. Linux çekirdeğinin isim alanları (namespaces) ve cgroups özelliklerini kullanarak hafif sanallaştırma sağlar.
• Docker Hub: Hazır container image’larının paylaşıldığı merkezi kayıt defteridir.
• Volume: Konteyner yaşam döngüsünden bağımsız veri saklamak için kullanılır. Konteyner silinse bile volume içindeki veriler korunur.

Image Yönetimi

docker pull ubuntu:20.04
docker pull node:16
docker pull redis

docker image ls    # İndirilen image'ları gösterir
docker image tag ubuntu:20.04 my_ubuntu:latest
docker image rm <IMAGE_ID_or_NAME>

Konteyner Yönetimi

docker run [OPTIONS] IMAGE [COMMAND] [ARGS...]

• -d Arka planda (detached) çalıştırır.
• -it İnteraktif terminal açar (-i stdin açık, -t tty tahsis eder).
• --name <name> Konteynere kolay hatırlanır bir isim verir.
• -p <hostPort>:<containerPort> Port eşlemesi yapar.
• -v <hostPath>:<containerPath> Host–konteyner arasında volume mount eder.
• -e KEY=VALUE Ortam değişkeni ayarlar.
• --network <net> Belirli Docker ağına bağlar.
• --link <other>:<alias> Eski stil bağlantı, yerine kullanıcı tanımlı ağ ve DNS önerilir.

docker run -d --name my_mongo -p 27018:27017 -v ~/mongo-data:/data/db mongo:6.0

docker stop my_mongo # Durdurma
docker start my_mongo # Başlatma
docker rm my_mongo # Çalıştırma
docker container prune # Tüm durdurulmuş konteynerleri temizleme

docker ps # Çalışan konteynerler listeleme
docker ps -a # Tüm konteynerler listeleme

docker attach my_mongo # Bağlanma
docker logs my_mongo # Log görüntüleme 
docker inspect my_mongo # Detaylı bilgi

docker network ls # Listeleme
docker network create --driver bridge --subnet 172.18.0.0/16 my_bridge_net # Oluşturma
docker network rm my_bridge_net # Silme

docker volume ls
docker volume create my_volume
docker volume rm my_volume
docker volume prune # Tüm kullanılmayan volümleri temizleme

Dockerfile & Build

docker build -t my_app:1.0 . # Dockerfile ile image oluşturma (-t : Oluşacak image’a isim ve tag verir.)

docker-compose build
docker-compose up -d
docker-compose down

İpuçları

• Veri kalıcılığı için her zaman -v veya named volume kullanın.
• Ağ izolasyonu ve container DNS’yi kullanmak için custom network tercih edin, --link artık eskidi.
• Geliştirme aşamasında --rm bayrağıyla otomatik silinmeyi sağlayın:

docker run --rm -it my_app:dev

• Image katmanlarını küçültmek, multi-stage build ile gereksiz dosyaları final image’dan çıkarmak performans ve güvenlik için kritiktir

Docker Network Türleri

Docker, konteynerler arası ve host ile container arasındaki iletişimi farklı ağ sürücüleri (drivers) ile yönetir:

Ağ Türü	Açıklama
bridge	Varsayılan ağ. İzole bir köprü ağıdır; her container bu ağda kendi IP’sini alır.
none	Hiçbir ağa bağlı olmaz; dış erişime kapalı, tamamen izole konteyner.
host	Container, host’un network yığınıyla paylaşılır; port eşlemesine gerek kalmaz.
custom	Kullanıcı tanımlı ağ: kendi subnet, gateway vb. ayarlarınızı yapabilirsiniz.

# none ağına bağlanarak mongo konteyneri çalıştırma
docker run --network none mongo

# host ağına bağlanma (Linux'ta geçerli)
docker run --network host nginx

# Örnek kullanıcı tanımlı ağ oluşturma
docker network create --driver bridge --subnet 182.18.0.0/16 --gateway 182.18.0.1 my_bridge_net

Kendi Dockerfile’ınızı Yazmak

Bir uygulamayı konteynerleştirmek için projenizin kök dizininde Dockerfile oluşturun. Aşağıdaki örneklerde adım adım açıklamalar göreceksiniz.

Ubuntu Tabanlı Örnek

# 1. Base image
FROM ubuntu:18.04

# 2. Paket listelerini güncelle ve curl yükle
RUN apt-get update && apt-get install -y curl

# 3. Uygulama kodlarını kopyala
COPY . /opt/my-app/

# 4. Çalışma dizinini ayarla
WORKDIR /opt/my-app/

# 5. Ortam değişkeni tanımla
ENV APP_ENV=production

# 6. Uygulamayı başlat
CMD ["./start.sh"]

• Her RUN/COPY komutu bir layer (katman) oluşturur.
• CMD ile konteyner çalıştığında hangi komutun çalışacağı belirtilir.

Node.js Tabanlı Örnek

# 1. Node.js resmi image’ı (slim versiyonu daha küçük)
FROM node:14-slim

# 2. Çalışma dizinini ayarla
WORKDIR /usr/src/app

# 3. Bağımlılıkları kopyala ve yükle
COPY package*.json ./
RUN npm install

# 4. Uygulama kodunu kopyala
COPY . .

# 5. Uygulamanın dinleyeceği portu bildir
EXPOSE 3000

# 6. Varsayılan komut
ENTRYPOINT ["node", "index.js"]

• ENTRYPOINT ile konteyner argument’ları değişse bile sürekli çalışacak komut belirlenir.
• CMD override etmek mümkün; ENTRYPOINT ise kalıcıdır.

.dockerignore

node_modules
.git
*.log
.env

Docker Compose ile Çoklu Servis Yönetimi

Birden fazla konteyneri birlikte tanımlayıp çalıştırmak için docker-compose.yml kullanın. İndent (girinti) YAML’de kritiktir.

version: "3.8"

services:
  webapp:
    build: .
    container_name: my_webapp
    ports:
      - "8080:80"
    volumes:
      - ./static:/usr/src/app/static
    environment:
      - NODE_ENV=production

  db:
    image: postgres:14
    container_name: my_db
    volumes:
      - db_data:/var/lib/postgresql/data
    environment:
      POSTGRES_USER: user
      POSTGRES_PASSWORD: pass
      POSTGRES_DB: appdb

networks:
  default:
    driver: bridge

volumes:
  db_data:

• services Çalıştırılacak konteyner tanımları.
• build Dockerfile’ın bulunduğu dizin (veya context).
• image Hazır image kullanımı.
• ports <hostPort>:<containerPort> eşlemesi.
• volumes Kalıcı veri saklama veya kod mount etme.
• environment Ortam değişkenleri.
• networks/volumes Kullanıcı tanımlı ağ ve kalıcı volume tanımları.

Compose Komutları

docker-compose build      # Tüm servisleri derler
docker-compose up -d      # Arka planda başlatır
docker-compose ps         # Servis durumunu gösterir
docker-compose logs -f    # Tüm logları takip eder
docker-compose down       # Tüm servisleri durdurur ve ağları siler